So sánh Thông tư 99/2025/TT-BTC và Thông tư 200/2014/TT-BTC – Những điểm mới nhà kế toán cần biết

Chia sẻ

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC, mở ra khung pháp lý mới cho chế độ kế toán doanh nghiệp từ 01/01/2026. Bài viết này phân tích rõ hiệu lực, phạm vi áp dụng và những điểm thay đổi cốt lõi để kế toán – kiểm toán và lãnh đạo doanh nghiệp kịp thích nghi.

>>> Tải về thông tư 99/2025/TT-BTC tại đây

So sánh Thông tư 99 và Thông tư 200 về chế độ kế toán doanh nghiệp

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định về chế độ kế toán doanh nghiệp, thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014.
Thông tư 99 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026.

Theo quy định, Thông tư 99/2025/TT-BTC đồng thời bãi bỏ và thay thế các văn bản sau:

Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp.
Thông tư 75/2015/TT-BTC (sửa đổi Điều 128 Thông tư 200).
Thông tư 53/2016/TT-BTC (sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 200).
Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 15/11/2012 hướng dẫn kế toán áp dụng cho đơn vị chủ đầu tư.

Tuy nhiên, một số nội dung liên quan đến kế toán cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước tại Thông tư 200 vẫn tiếp tục được áp dụng cho đến khi Bộ Tài chính ban hành văn bản thay thế mới.

Dưới đây là so sánh chi tiết giữa Thông tư 99/2025/TT-BTC và Thông tư 200/2014/TT-BTC về chế độ kế toán doanh nghiệp.

	Thông tư 200/2014/TT-BTC	Thông tư 99/2025/TT-BTC
Hiệu lực	Có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2015. Thông tư 200/2014/TT-BTC sẽ chấm dứt hiệu lực từng phần khi Thông tư 99/2025/TT-BTC bắt đầu được áp dụng, ngoại trừ quy định tại khoản 2 Điều 31 của Thông tư 99/2025/TT-BTC vẫn tiếp tục được thực hiện theo hướng dẫn riêng.	Thông tư 99/2025/TT-BTC, được ban hành ngày 27/10/2025, chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC. Thông tư này có hiệu lực từ ngày 01/01/2026 và áp dụng cho các năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026. Riêng các quy định liên quan đến kế toán trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tại Thông tư 200 vẫn tiếp tục được áp dụng cho đến khi có văn bản hướng dẫn mới thay thế.
Cơ chế quản lý	Tự chịu trách nhiệm và tự ban hàng quy chế nội bộ.	Yêu cầu phải xin phép Bộ Tài chính bằng văn bản.
Hệ thống tài khoản kế toán	Gồm 9 nhóm tài khoản kế toán chính. Bắt buộc xin phép Bộ Tài chính khi doanh nghiệp có nhu cầu bổ sung tài khoản cấp 1 hoặc cấp 2, hoặc thay đổi tên, ký hiệu hay nội dung của các tài khoản này — việc điều chỉnh chỉ được thực hiện sau khi có văn bản chấp thuận. Doanh nghiệp chỉ được tự mở thêm tài khoản cấp 2 hoặc cấp 3 trong trường hợp tài khoản cấp 1 tương ứng chưa được quy định sẵn các cấp tài khoản chi tiết.	Vẫn duy trì 9 loại tài khoản kế toán, nhưng được sắp xếp lại theo bản chất kinh tế gồm: Tài sản – Nguồn vốn – Kết quả kinh doanh – Khác. Doanh nghiệp được phép chủ động điều chỉnh – bao gồm tên, số hiệu, kết cấu và nội dung tài khoản – để phù hợp với đặc thù hoạt động và yêu cầu quản lý. Việc thay đổi chỉ cần ban hành Quy chế hạch toán kế toán (hoặc văn bản tương đương) và doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về các điều chỉnh này. Tuy nhiên, các thay đổi phải tuân thủ đầy đủ nguyên tắc kế toán và không làm ảnh hưởng đến việc lập và trình bày Báo cáo tài chính. Bổ sung thêm các tài khoản mới, gồm: TK 137 – Doanh thu dồn tích, TK 246 – Chi phí trả trước dài hạn, TK 351 – Dự phòng nghĩa vụ.
Chứng từ, Sổ kế toán	Hướng dẫn mang tính tham khảo: Các biểu mẫu chứng từ (Phụ lục 3) và sổ kế toán (Phụ lục 4) trong Thông tư chỉ có tính chất hướng dẫn, không bắt buộc áp dụng. Linh hoạt trong sử dụng: Doanh nghiệp được tự thiết kế hoặc điều chỉnh mẫu chứng từ, sổ kế toán theo nhu cầu quản lý nội bộ, miễn là vẫn đảm bảo đầy đủ nội dung thông tin theo quy định của Luật Kế toán.	– Làm rõ hơn quyền thiết kế thêm, sửa đổi, bổ sung biểu mẫu chứng từ (so với Phụ lục I) và sổ kế toán (so với Phụ lục III). – Tương tự tài khoản, doanh nghiệp tự ban hành Quy chế nội bộ để quy định các thay đổi và chịu trách nhiệm. – Phải đảm bảo tuân thủ quy định tại Luật Kế toán
Báo cáo tài chính	Khi doanh nghiệp muốn bổ sung mới hoặc sửa đổi biểu mẫu, tên hoặc nội dung các chỉ tiêu trong Báo cáo tài chính (BCTC), thì phải được Bộ Tài chính chấp thuận bằng văn bản. Doanh nghiệp được phép chi tiết hóa các chỉ tiêu hiện có để phù hợp hơn với đặc thù hoạt động và yêu cầu quản trị nội bộ. Hệ thống BCTC theo Thông tư 99 gồm 4 báo cáo chủ yếu: (Bảng CĐKT, KQKD, LCTT, Thuyết minh)	Doanh nghiệp được phép bổ sung thêm các chỉ tiêu vào Báo cáo tài chính (ngoài các chỉ tiêu quy định tại Phụ lục IV) nếu thấy cần thiết để phục vụ yêu cầu quản lý và đặc thù hoạt động. Khi bổ sung, doanh nghiệp phải thuyết minh rõ nội dung bổ sung và ban hành Quy chế nội bộ quy định việc lập và trình bày các chỉ tiêu này. Trường hợp sửa đổi làm thay đổi bản chất của chỉ tiêu đã có trong mẫu quy định, doanh nghiệp phải báo cáo Bộ Tài chính để được hướng dẫn cụ thể. Hệ thống Báo cáo tài chính vẫn gồm 4 báo cáo chính, tuy nhiên đã đổi tên và mẫu biểu theo Thông tư 99/2025/TT-BTC, bao gồm: Báo cáo tình hình tài chính”, “Báo cáo kết quả hoạt động toàn diện”, “Báo cáo lưu chuyển tiền tệ”, “Thuyết minh””
Thay đổi Đơn vị tiền tệ (ĐVT)	VND, được chọn ngoại tệ nếu đáp ứng điều kiện	TT99 (Điều 5) hướng dẫn rõ cách chuyển đổi số dư khi thay đổi ĐVT trong kế toán: – Báo cáo Tình hình TC: Chuyển đổi số dư theo tỷ giá trung bình tại ngày thay đổi. – Số liệu so sánh (KQKD, LCTT): Áp dụng tỷ giá trung bình của kỳ trước. – Giữ nguyên nhưng yêu cầu công bố căn cứ lựa chọn ngoại tệ kế toán
Chuyển đổi BCTC từ Ngoại tệ sang VND		Điều 6 quy định phương pháp & tỷ giá cụ thể: – TS & NPT: Tỷ giá trung bình cuối kỳ. – Vốn góp, Thặng dư vốn: Tỷ giá thực tế ngày góp vốn. – KQKD & LCTT: Tỷ giá thực tế hoặc tỷ giá bình quân. – Chênh lệch tỷ giá do chuyển đổi: Ghi nhận vào Vốn chủ sở hữu.
Hạch toán tại Đơn vị Trực thuộc		Doanh nghiệp (trụ sở chính) có quyền quyết định công tác kế toán tại đơn vị trực thuộc (hạch toán phụ thuộc): – Ghi nhận vốn cấp là Nợ phải trả hay Vốn chủ sở hữu. – Ghi nhận hay không ghi nhận Doanh thu/Giá vốn khi luân chuyển nội bộ, không phụ thuộc hình thức chứng từ. Về việc lập BCTC – Doanh nghiệp được quyền phân cấp cho đơn vị trực thuộc lập hoặc không lập BCTC riêng. – BCTC của doanh nghiệp nộp cho cơ quan có thẩm quyền/công khai phải luôn bao gồm thông tin tài chính của cả trụ sở chính và tất cả các đơn vị trực thuộc.
Chuyển đổi số dư		TT99 hướng dẫn chuyển số dư một số tài khoản cụ thể (Ví dụ: TK 441, 466 của TT200 sang TK 4118 của TT99; Chi tiết cổ tức phải trả từ TK 338 sang TK 332…).

So sánh Hệ thống tài khoản kế toán giữa Thông tư 99 và Thông tư 200

Hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp theo Thông tư 99/2025/TT-BTC được quy định tại Phụ lục 2 và sẽ bắt đầu áp dụng từ ngày 01/01/2026. Trong khi đó, theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, nội dung tương ứng được quy định tại Phụ lục 1.

So với Thông tư 200, Hệ thống tài khoản kế toán tại Thông tư 99 đã có nhiều điều chỉnh và sắp xếp lại nhằm phù hợp hơn với bản chất kinh tế và yêu cầu quản lý tài chính hiện nay.

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết Hệ thống tài khoản kế toán theo Thông tư 99 và Thông tư 200 để bạn tiện theo dõi và đối chiếu.

Số hiệu TK	Thông tư 99	Thông tư 200	Nội dung thay đổi
112	Tiền gửi không kỳ hạn	Tiền gửi Ngân hàng	Đổi tên tài khoản
138	Phải thu khác 1381 Tài sản thiếu chờ xử lý 1383 Thuế TTĐB của hàng nhập khẩu 1388 Phải thu khác	Phải thu khác 1381 Tài sản thiếu chờ xử lý 1385 Phải thu về cổ phần hoá 1388 Phải thu khác	Lược bỏ chi tiết 1385 Thêm chi tiết 1383 Thuế TTĐB của hàng nhập khẩu
155	Sản phẩm	Thành phẩm 1551 Thành phẩm nhập kho 1557 Thành phẩm bất động sản	Đổi tên tài khoản, bỏ chi tiết
158	Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế	Hàng hoá kho bảo thuế	Đổi tên tài khoản
215	Tài sản sinh học 2151 Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ 21511 Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ chưa đạt đến giai đoạn trưởng thành 21512 Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ đạt đến giai đoạn trưởng thành 215121 Nguyên giá 215122 Giá trị khấu hao lũy kế 2152 Súc vật nuôi lấy sản phẩm một lần 2153 Cây trồng theo mùa vụ hoặc lấy sản phẩm một lần	Không có	Bổ sung tài khoản, chi tiết
242	Chi phí chờ phân bổ	Chi phí trả trước	Đổi tên tài khoản
244	Ký quỹ, ký cược	Cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược	Đổi tên tài khoản
332	Phải trả cổ tức, lợi nhuận	Không có	Bổ sung tài khoản
417	Không có	Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp	Lược bỏ
419	Cổ phiếu mua lại chính mình	Cổ phiếu quỹ	Đổi tên tài khoản
441	Không có	Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản	Lược bỏ
461	Không có	Nguồn kinh phí sự nghiệp	Lược bỏ
466	Không có	Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ	Lược bỏ
611	Không có	Mua hàng	Lược bỏ
631	Không có	Giá thành sản xuất	Lược bỏ

Sửa đổi, bổ sung Báo cáo tài chính theo Thông tư 99/2025/TT-BTC

Căn cứ Điều 18 Thông tư 99/2025/TT-BTC, việc sửa đổi và bổ sung Báo cáo tài chính (BCTC) được quy định như sau:

Áp dụng hệ thống BCTC theo quy định:

Doanh nghiệp thực hiện lập và trình bày Báo cáo tài chính theo Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư 99/2025/TT-BTC.

Trường hợp doanh nghiệp có đặc điểm hoạt động hoặc yêu cầu quản lý riêng, có thể bổ sung thêm các chỉ tiêu ngoài mẫu biểu hướng dẫn trong Phụ lục IV. Việc bổ sung này phải:

Đảm bảo tuân thủ quy định tại khoản 1, 2 Điều 29 Luật Kế toán 2015.
Tuân thủ nguyên tắc lập và trình bày BCTC theo hướng dẫn tại Thông tư 99.
Thuyết minh rõ ràng trong BCTC về những chỉ tiêu đã bổ sung.

Khi thực hiện bổ sung chỉ tiêu, doanh nghiệp cần ban hành Quy chế hạch toán kế toán (hoặc văn bản tương đương) để làm căn cứ thực hiện. Quy chế này phải nêu rõ lý do bổ sung, nội dung cụ thể và trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp đối với những thay đổi đó.

Nếu doanh nghiệp không bổ sung thêm chỉ tiêu, thì tiếp tục áp dụng mẫu BCTC hướng dẫn tại Phụ lục IV của Thông tư 99.

Trường hợp cần sửa đổi mẫu biểu:

Trong trường hợp đặc thù, nếu doanh nghiệp không thể bổ sung thêm hoặc cần sửa đổi các chỉ tiêu hiện có trong mẫu BCTC tại Phụ lục IV, thì phải báo cáo Bộ Tài chính để được xem xét và hướng dẫn cụ thể về cách lập và trình bày Báo cáo tài chính.

Thông tư 99 đánh dấu bước chuyển đổi lớn của khung pháp lý kế toán Việt Nam – hướng tới tính linh hoạt, quản trị nội bộ tốt hơn và tương thích hơn với các mô hình doanh nghiệp hiện đại. Doanh nghiệp cần chủ động rà soát hệ thống kế toán, cập nhật phần mềm và đào tạo nhân lực để chuyển đổi suôn sẻ trước khi Thông tư có hiệu lực từ 01/01/2026.

Để chuẩn bị cho việc thay đổi theo Thông tư 99, nếu doanh nghiệp cần chữ ký số để báo cáo, nộp tờ khai hoặc ký báo cáo tài chính điện tử, FastCA đang có chương trình GIẢM 30% áp dụng cho: khách hàng cấp mới, gia hạn và chuyển từ nhà cung cấp khác. Liên hệ FastCA hoặc đăng ký ngay tại đây để được hỗ trợ kỹ thuật và hướng dẫn tích hợp nhanh vào quy trình báo cáo của doanh nghiệp.